تشنج های ناشی از تب یا تشنج های تب دار، به تشنجهایی گفته می شود که در کودکان شش تا 60 ماهه با درجه حرارت 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر دیده می شود و ناشی از عفونت دستگاه عصبی مرکزی یا هر نوع اختلال الکترولیتی نیستند و شرح حال تشنجهای بدون تب قبلی نیز در بیمار وجود نداشته باشد.

 

حدود دو تا پنج درصد شیرخواران و کودکان سالم حداقل یک تشنج ناشی از تب را تجربه می کنند.

تشنج ناشی از تب شامل دو نوع ساده و پیچیده (کمپلکس) است: نوع ساده آن دارای سه ویژگی است که کمتر از 15 دقیقه طول می کشد، در عرض 24 ساعت بیش از یک بار رخ نمی دهد و سوم اینکه ژنرالیزه است یعنی کل بدن دچار تشنج می شود. خوشبختانه تشنج های ناشی از تب ساده، معمولا خطر مرگ و میر را به همراه ندارند.

 

مشخصه تشنج نوع پیچیده این است که بیش از 15 دقیق ادامه دارد و بیش از یکبار در 24 ساعت رخ می دهد و ژنرالیزه نیست و یک قسمت بدن درگیر تشنج می شود. از نظر پش آگهی نوع دوم، مهمتر است و نیاز به بررسی بیشتری دارد.

خوشبختانه در مواردی که بیمار برای اولین بار و یا حتی به دفعات بیشتر دچار تشنج تب دار ساده می گردد عوارض جانبی دراز مدت دیده نمی شود و فرد مبتلا به این گونه تشنج ها در مقایسه با کودکان هم سن و سال خود دچار افزایش بروز اختلالات رفتاری، اشکال در عملکرد درسی و کارکرد شناختی یا تمرکز نیز نخواهد شد.

آمارها نشان می دهد که 50 درصد از شیرخواران زیر یک سال و کودکانی که دارای سابقه 2 یا چند بار حمله را داشته اند، احتمال تکرار تشنج تب دار وجود دارد. همچنین این احتمال تنها در 30 درصد کودکان بالای یک سال با سابقه یکبار تب و تشنج وجود دارد بنابراین نیازی به تجویز داروی ضد تشنج در این دسته از بیماران نیست. تنها دو تا هفت درصد از کودکان دچار تشنج تب دار، در آینده احتمال ابتلاء به بیماری صرع وجود خواهد داشت.

عوامل خطر موثر در تکرار تشنجهای تب دار به دو دسته اصلی و فرعی تقسیم می گردند که عوامل اصلی شامل: سنین زیر یک سال، تشنج در مدت کمتر از 24 ساعت از شروع تب، تشنج با تب پائین (38- 39 درجه سانتی گراد) و از عوامل فرعی دیگر نیز می توان به : تاریخچه فامیلی تشنج تب دار، عوامل ژنتیک و توارث، نگهداری در مهد کودک و نیز جنس مذکر، اشاره نمود.

باید به این نکته توجه داشت که مهمترین مساله در اقدامات درمانی کودک دچار تشنج تب دار، کنترل و رد کردن عفونت های جدی دستگاه عصبی مرکزی و مغز است.

دکتر محمد پاک طینت، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در مرکز آموزشی درمانی شهید آیت الله دستغیب