گاز مونوکسید کربن گازی بی بو، بی مزه، بی رنگ و سمی است. در واقع زمانی فرد به مسمومیت با این گاز پی می برد که قادر به انجام هیچ کاری نیست از این رو مسمومیت با این گاز از موارد اورژانسی و نوعی قاتل خاموش محسوب می شود. تمامی افراد در خطر این مرگ خاموش هستند به خصوص افراد با سن پایین، سالمندان و افراد با مشکلات قلبی عروقی.

بنابر این نقش آگاهی رسانی نسبت به نحوه ایجاد این گاز و پیشگیری از مسمومیت و نحوه مواجهه با آن بسیار حائز اهمیت است.

مواجهه با گاز CO یا مونوکسید کربن به صورت طولانی مدت و با میزان کم، همان اندازه کشنده و خطرناک است که فرد به میزان بالا در کوتاه مدت در معرض این گاز سمی باشد.

متاسفانه آمارها حاکی از آن است که مرگ و میر ناشی از مسمومیت با این گاز در نیمه نخست سال جاری رو به افزایش بوده است حال آنکه در نیمه دوم سال با توجه به سرمای هوا، احتمال این مسمومیتها بیشتر نیز خواهد بود.

گاز مونوکسید کربن از احتراق ناقص گاز و یا هر نوع ماده سوختنی، عمدتا به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی ناقص و خراب، گرم کردن ماشین در گاراژ و تعمیرگاهها و وسایل گازسوز ایجاد می گردد و تنها راه تشخیص وجود آن در محیط، استفاده از دستگاههای دتکتور (آشکارساز) و هشداردهنده های گازها می باشد. هر چند میزان کم این گاز در بدن از طریق سیستم تنفسی دفع می گردد اما در مقادیر بالاتر مسمومیت را به دنبال خواهد داشت.

این گاز باعث کاهش اکسیژن رسانی در خون می گردد و علائم مسمومیت با آن نیز شبیه به علائم سرماخوردگی و مسمومیت غذایی است که می توان به مواردی چون سردرد، خستگی، گیجی، تنگی نفس، تاری دید و تهوع اشاره نمود.

 

فرد مسموم ابتدا دچار خواب آلودگی شده و ادامه این وضعیت باعث مرگ می گردد. بنابراین در صورت مشاهده این علائم بایستی سریعا در گام نخست پنجره ها را باز نموده و با حوله مرطوب دهان و بینی خود را بپوشانید، شیر گاز را بسته، فرد مسموم را به محیط بیرون منتقل کرده و با اورژانس 115 تماس بگیرید و یا فرد مسموم را به نزدیک ترین مرکز درمانی برسانید تا دریافت اکسیژن و دیگر مراحل درمان انجام پذیرد.

تعمیر و یا حذف وسایل خراب گرمایشی در منزل و مدارس و استانداردسازی و تهویه مناسب از جمله اقدامات پیشگیری و محافظتی مهمی است که با انجام آن می توان از مسمومیت با مونوکسید کربن و عواقب جبران ناپذیر آن پیشگیری نمود.

دکتر محمد اشکان مصلحی، فوق تخصص ریه کودکان در بیمارستان شهید آیت الله دستغیب